Chcesz być na bieżąco? Zapisz się do naszego newslettera


Tadeusz Maria Zipser - 1986

 

Czas czytania: ~6 min


laureaci nagrody sarp

 

aMNXFukeB9BPmZP2xQ4IShU5K9xKusuozXqfHP4ocm8ZWlvneOiCCapXSmB8_zipser.jpg
Sakralne narracje Tadeusz Maria Zipser Z osobowością takiego formatu spotykamy się rzadko. Jeszcze rzadziej nasze myśli potrafią nadążyć za Jego myślami. Gdy pojmujemy wreszcie intencje, pomysły, zamierzenia Tadeusza Zipsera, on jest już gdzie indziej. Tylko niektóre z nich uznaje godnymi dalszych, osobistych dociekań i prac, inne pozostawia własnemu losowi, niczym roztargniony pasażer autobusu – parasol czy rękawiczki. Tadeusz Maria Zipser urodził się 5 września 1930 roku we Lwowie. Wyrósł na żyznym gruncie lwowskiego środowiska naukowego. Wielostronne uzdolnienia podporządkowywał jednemu: chęci kształtowania przestrzeni. Po ukończeniu studiów na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej pozostał na uczelni, której do dziś jest profesorem. Zainicjował powołanie nowego kierunku studiów na Wydziale Architektury - Gospodarki Przestrzennej (pierwszy w Europie Wschodniej i jedyny w Polsce taki kierunek o profilu planistycznym). Tadeusz Zipser jest też prekursorem zastosowania komputera do prac urbanistycznych. Już w 1962 roku wykorzystał komputer, zwany wtedy maszyną cyfrową, do swoich prac, a studenci Wydziału Architektury jako jedni z pierwszych posługiwali się komputerem w trakcie swoich studiów. Podejmując działalność naukową nie rezygnował z prac projektowych rozpoczętych jeszcze w trakcie nauki. Najczęściej wybierał tematy dające możliwość materializacji wyznawanych idei, a twórczy stosunek do tematów doprowadził go do propozycji często przeciwstawiających się utartym poglądom. Poświęcił się projektowaniu ogrodów zoologicznych (Gdańsk-Oliwa, Łódź, Opole, Wrocław). Powstające na jego desce projekty obiektów sakralnych pozwoliły na realizację dzieł pełnych wewnętrznego ładu i porządku. We wszystkich pracach projektowych logikę struktury budowlanej podporządkował swobodzie miękko zarysowanych linii i płaszczyzn tworzących kompozycje pełne harmonii i osobliwego nastroju. Zrutynizowanym metodom planistycznym przeciwstawiał nowoczesne koncepcje analizy i prognozy rozwoju systemów osadniczych. Kierował pracami badawczymi o charakterze modelowo-prognostycznym, dotyczącymi rozwoju aglomeracji Krakowa, Poznania, Wrocławia, a także Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Jest autorem koncepcji tzw. struktury trójkątowo-łańcuchowej obszarów zurbanizowanych. Umożliwiło to takie starowanie rozwojem osadnictwa, które eliminuje uciążliwości wynikające z nadmiernej koncentracji i chaotycznego rozprzestrzeniania się jednostek organizacyjnych. Wprowadzając nowoczesne metody matematyczne do opracowań planistycznych, przygotował programy z zastosowaniem własnych algorytmów. Wiele z tych prac poświęcił Wrocławiowi – miastu, z którym związał całe swoje dorosłe życie. W 1991 r. prof. T. Zipser wykonał ekspertyzę komunikacyjną dla Wrocławia. Jako główny projektant brał udział wraz z zespołem PWr i Biurem Rozwoju Miasta Wrocławia w opracowaniu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Wrocławia. Wszystkie te prace oraz liczne publikacje przyniosły mu uznanie w kraju i za granicą, owocując zaproszeniami na liczne kongresy, seminaria czy wykłady. W 1979 roku wykładał i prowadził seminarium z zakresu planowania miast na Souther Illinois University, a Politechnika Westfalsko-Nadreńska w Aachen zaprosiła go do wygłoszenia referatu na Jubileuszowej Sesji 100-lecia uczelni. Przez wiele lat współpracował też z Instytutem Geografii Czechosłowackiej Akademii Nauk w Brnie. Ten "wybitny architekt i naukowiec, autor wielu projektów architektonicznych i urbanistycznych, trwale związany z Wrocławiem" prowadził prace Wrocławia od lat pięćdziesiątych. Do najbardziej znanych projektów zrealizowanych we Wrocławiu należą: kościół św. Ducha (1972 r.), wieża kościoła św. Elżbiety (1981 r.), rozbudowa ośrodka parafialnego księży Redemptorystów. W latach sześćdziesiątych laureat opracowywał również prognozy ruchu. W tym okresie zajmował się też publicystyką. W "Odrze" ukazała się seria artykułów jego autorstwa na tematy urbanistyczne. Efektem tej działalności był wybór jego osoby na prezesa Oddziału Wrocławskiego SARP w 1967 roku. Niekwestionowany autorytet zawodowy sprawia, że powierzono mu także godność rektora Politechniki Wrocławskiej w 1981 roku. Prof. T .Zipser pełnił również funkcję wiceprezydenta AESOP - Stowarzyszenia Europejskich Szkół Planowania (kadencja 1993/94), do którego należy około 100 uczelni europejskich, tak prestiżowych jak Sorbona, Oksford czy Uniwersytet w Wenecji. Architektura, jego zdaniem, musi być po części sztuką, gdyż tak jak potrzebne są człowiekowi i codzienne ubrania, i odświętne stroje, tak samo potrzebne jest dobre budownictwo i takie budowle, które mają w sobie wiecznotrwałe piękno. Najsilniejszą inspiracją w architekturze dla Zipsera jest świat skalistych gór. Nakrywanie i odkrywanie kształtów, wzajemna gra bliższych i dalszych planów, stopniowe odsłanianie się konturów, zmiana wrażeń wraz ze zmianą oświetlenia to cała gama efektów stosowanych przez architekta. Zipser twierdzi, że tworząc architekturę, szczególnie sakralną, całość działania trzeba podporządkować narracji. Architektura budynku musi być jasnym odbiciem idei, której służy. Jeśli jest to budynek sakralny, wtedy informuje nas, że służy innemu ujęciu czasu, przestrzeni, sensu świata, że jest odskocznią od normalnego świata, że jest początkiem drogi w inny wymiar. Chodzi o to, by formy będące dla autora określonymi symbolami wywoływały ogólny nastrój, tworzyły charakter odbioru. Jego zdaniem projektowanie można zacząć od narracji, a nie od funkcji i konstrukcji. Zwarta bryła kościoła św. Ducha we Wrocławiu przyjęła formę szkatuły o różnych charakterze ograniczających ją ścian. Falowanie sklepienia, wklęsłe membrany konch i zaokrąglone wypukłości ścian odpowiadają pojęciu „tchnienia”. Dwa pylony ujmujące frontową konchę nad głównym wejściem tworzą jakby dwa rozpostarte i uniesione do góry skrzydła. Zarówno ta, jaki i pozostałe konchy otwierają się ku górze gestem zarówno ofiarnym, jak i przyjmującym dary płynące z góry za pośrednictwem krzyża wieńczącego namiotowy dach. Podział frontowego okna na 7 pół, przedłużający się na 7-polowe sklepienie, nawiązuje do 7 darów Ducha Św. i 7 sakramentów. Symbolika ta jest kontynuowana we wnętrzu, zarówno w kształcie przestrzennym, jak i w malowidłach wykonanych przez Tadeusza Zipsera. Kaplica cmentarna i dom pogrzebowy na Tarnogaju we Wrocławiu zaprojektowano jako zespół dwóch części powiązanych ze sobą tak, że tworzą rodzaj bramy prowadzącej na cmentarz. Forma ma wyzwalać wrażenie dynamiki symbolizującej dwoistość sensu śmierci – zakończenie życia doczesnego oraz perspektywę zmartwychwstania. Wnętrze jest przekryte schodkowym sklepieniem, które poprzez kolejne stopnie (jak lata lub etapy życia) unosi się ku górze i znika w kulminacji pionów. Wieża kościoła św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu jest odtworzeniem znoszonej w czasie wojny dominanty neogotyckiego kościoła. Stalowa konstrukcja wieży nawiązuje do idei gotyku i rozumiana jest jako gra ażurów, wynikającą z nakładania się elementów widzianych pod różnych kątem. W kościele NMP, wzniesionym na wrocławskim Muchomorze, odwołano się do formy kopuły, na zworniku której zbiegają się wstęgi tworzące wraz z pozostałymi promieniście rozchodzącymi się elementami kompozycji apoteozę kwiatu lilii wodnej (nawiązanie do maryjnego wezwania kościoła). Ważniejsze realizacje: • Kościół św. Ducha we Wrocławiu (z Waldemarem Wawrzyniakiem i Jerzym Wojnarowiczem), 1972-1983 • rekonstrukcja wieży kościoła św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu (z Markiem Dobrowolskim), 1978-1980 - współczesny hełm o ażurowych formach • kościół św. Trójcy we Wrocławiu (z Wacławem Kamockim), 1981-1987 • kościół w Świeradowie • kaplica cmentarna na cmentarzu przy ul. Bardzkiej we Wrocławiu Małgorzata Drozdowska
m2C7VQPMQZ6YM2NCDB0lXicWzQwHVthbLvClcKScZTFn57qdrSErfsi1btzc_zipser1.jpg
Ug8FwUAsGcPT7of3eLO2bJgY7yR0LenlfJtcrnCtYMvDEu4OFLb4a9HHpnGJ_zipser2.jpg
ET9BMOYLukw23vURj2SLDJPkNV8PKj6G9ahzpSs9SmPXBE6Rkw16LwdhbPpI_zipser3.jpg

Podepnij swój artykuł

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!
Postaw mi kawę na buycoffee.to

tagi

Prima Aprilis na spacer
Prima Aprilis na spacer

Wielkanoc – to ważne święta, ale i czas odpoczynku, rodzinnych spacerów i wycieczek. W tym roku drug ...

Konferencja Kolor w architekturze
Konferencja Kolor w architekturze

W ostatnich latach kolor stał się bardziej popularny. Po inspirowanej modernizmem modzie na biel i m ...

Zagłosuj w Plebiscycie Polska Architektura XXL 2023. Wybierz najlepszą realizację architektoniczną minionego roku.
Zagłosuj w Plebiscycie Polska Architektura XXL 2023. Wybierz najlepszą realizację architektoniczną minionego roku.

Weź udział w Plebiscycie Polska Architektura XXL 2023 i oddaj swój głos na najlepszą realizację arch ...

KOMENTARZE
Komentarze
Brak komentarzy
Zaloguj się, aby dodać komentarz

Nagroda SARP
ZOBACZ TAKŻE

PRACA:
Zatrudnię
  • Zatrudnię

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera