Nowy plac dla Warszawy

Plac Małachowskiego

II nagroda: Grzegorz Stiasny, Jakub Wacławek, Jan Bagiński, Filip Dzimwasha, Adam Kluczek, Karolina Kuczyńska

Trzy lata temu zawiązała się w Warszawie wyjątkowa koalicja. Utworzyły ją instytucje, których siedziby mieszczą się wokół Placu Małachowskiego, władze Śródmieścia oraz deweloperzy, inwestujący w budynki w tej okolicy. Przez trzy lata przedstawiciele Urzędu Dzielnicy Śródmieście, Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Zachęty - Narodowej Galerii Sztuki, Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Świętej Trójcy oraz firmy HOCHTIEF Development Poland sp. z o.o. (rewitalizującej kamienice: Raczyńskich i przy ulicy Mazowieckiej 2/4) opracowywali pomysł przemienienia Placu Małachowskiego z zaniedbanego parkingu w wielkomiejską przestrzeń przyjazną mieszkańcom, turystom, warszawiakom. Wielomiesięczne narady poskutkowały ogłoszeniem konkursu na projekt modernizacji placu. Jak można było przeczytać regulaminie, Plac Małachowskiego „powinno to być miejsce przyjazne mieszkańcom i turystom, z przestrzenią do organizacji wydarzeń artystyczno-kulturalnych, odpowiednio akcentujące architektoniczną i funkcjonalną rolę zabytkowych gmachów sąsiadujących z Placem. Przygotowując swoje propozycje, uczestnicy powinni brać pod uwagę formalne wymogi stawiane m.in. przez Stołecznego Konserwatora Zabytków, Inżyniera Ruchu i uwzględniać tezy wynikające z raportu podsumowującego przeprowadzone konsultacje społeczne”.

Projekt modernizacji Placu Małachowskiego jest wyjątkowym, pierwszym tego typu przedsięwzięciem w Warszawie. Bodźcem do rozpoczęcia prac była oddolna inicjatywa przedstawicieli kilku na co dziś przecież działających zupełnie osobno instytucji; dyrekcje dwóch muzeów, deweloper oraz proboszcz nawiązali współpracę z władzami dzielnicy oraz miasta i udało im się pchnąć ku realizacji wizje, która przysłuży się wszystkim, którzy w okolicy placu pojawiają się choć na chwilę. Jak mówił Adam Czyżewski, dyrektor Państwowego Muzeum Etnograficznego, członek koalicji: „Przygotowania do procesu inwestycyjnego trwały od trzech lat i właśnie doprowadziły do rozstrzygnięcia konkursu na projekt koncepcyjny modernizacji placu. Zamknęliśmy więc kolejny etap, który uwidocznił ogromną rolę zinstytucjonalizowanych form partycypacji społecznej: konsultacji społecznych, a zwłaszcza prac koalicji instytucji, najważniejszego publicznego partnera samorządu warszawskiej Dzielnicy Śródmieście, która konkurs rozpisała i przeprowadziła we współpracy z Koalicjantami. Przed nami wspólna praca nad projektem wykonawczym. Mamy też nadzieję, że w przyszłości Koalicja przekształci się w Radę Programową pl. Małachowskiego i będzie sprawnym moderatorem ujawniających się tam inicjatyw kulturalnych, a jednocześnie będzie skutecznie przeciwdziałać jakimkolwiek próbom zawłaszczania jego przestrzenią. Pomimo braku precedensów, Koalicjanci wyrażają również nadzieję, że ta forma publicznego partnerstwa i jednocześnie nadzoru nad tworzeniem i funkcjonowaniem miejsca wspólnego w mieście zapobiegnie biurokratyzacji i etatyzacji całego procesu”.

Na ogłoszony w lutym 2014 roku konkurs nadeszło 220 wniosków, po ich weryfikacji i zakwalifikowaniu do dalszych etapów ostatecznie jury konkursowe pod kierownictwem Andrzeja Chołdzyńskiego oceniało 49 projektów. Spośród nich ani jeden nie spełniał wszystkich konkursowych wymogów, dlatego też zdecydowano się nie przyznawać pierwszej nagrody. Sąd konkursowy najlepszej pracy przyznał nagrodę drugą, ponadto dwa projekty otrzymały równorzędne trzecie nagrody, dwie też wyróżniono.

Jak podczas ogłoszenia wyników podkreślał Andrzej Chołdzyński, konkurs był bardzo trudny. „Po dokładnym przeanalizowaniu nadesłanych prac Sąd Konkursowy ocenił zadanie stojące przed uczestnikami jako wyjątkowo trudne. Plac Małachowskiego jest szczególnym przypadkiem przestrzeni publicznej – potencjalnym miejscem wspólnym, jednym z kilku najważniejszych w heterotopicznej strukturze miasta. Wielkomiejska przestrzeń zwykle wymaga pogodzenia interesów stałych i przygodnych użytkowników. W tym przypadku dodatkowym wyzwaniem jest różny charakter czterech silnych podmiotów – współgospodarzy placu oraz ich budynków. Scalenie placu utrudnia jego nieregularny kształt (od północy otwarcie na znacznie większy plac Piłsudskiego, a w części zachodniej połączenie z nie do końca czytelnym symetrycznym założeniem wokół zboru Św. Trójcy) oraz fakt, że fasady i wejścia do gmachów publicznych powstałych na przestrzeni 150 lat zorientowane są w różnych kierunkach.

Jeśli dodać do tego konieczność pogodzenia szacunku do historii z dążeniem do nadania placu nowoczesnego charakteru, wyzwania komunikacyjne oraz wyrażone w regulaminie oczekiwanie nie tylko atrakcyjnej formy, ale i oryginalnego pomysłu na działanie placu, jasne staje się, że poprzeczka postawiona została wysoko, a znalezienie twórczego pomysłu, który wyczerpywałby wszystkie oczekiwania, zasługującego tym samym na pierwszą nagrodę, było bardzo trudne”.

Drugą nagrodę w tym skomplikowanym i wymagającym konkursie otrzymała praca, nadesłana przez zespół w składzie: Grzegorz Stiasny, Jakub Wacławek, Jan Bagiński, Filip Dzimwasha, Adam Kluczek, Karolina Kuczyńska. Choć jury wybrało ją spośród wszystkich nadesłanych, w uzasadnieniu zawarło wiele uwag na temat niezbędnych modyfikacji projektu. Jak można było przeczytać w uzasadnieniu jury: „Koncepcja, która otrzymała największą liczbę głosów od jurorów Sądu Konkursowego proponuje realizację „Promenady Muzeów” z Kręgiem Sztuki, czyli przestrzeni metropolitalnej placu przeznaczonej do intensywnego użytkowania, łączącej Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie z Zachętą – Narodową Galerią Sztuki, przedpolem Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego św. Trójcy i prowadzącej do Ogrodu Saskiego. Wprowadza także „piazzettę” ul. Burschego – dawnego dziedzińca honorowego kościoła. Zwycięska koncepcja skłania także ku „archeologicznemu” stopniowemu obniżeniu istniejącego terenu do poziomu dolnego Kościoła i podporządkowuje pieszym tę część placu, tworząc na niej warunki do zgromadzeń, działań kulturalnych od samodzielnej kontemplacji do miejsca spotkań. Ponadto proponuje zwolnienie ruchu kołowego i lokalne wyniesienia jezdni, przyznając priorytet pieszym, przewiduje punkt wynajmu rowerów miejskich Veturilo”.

Zaraz po ogłoszeniu wyników zwycięzcy architekci rozpoczną zapewne prace nad przygotowaniem projektów wykonawczych – według burmistrza Śródmieścia Plac Małachowskiego ma zyskać nowe oblicze już w 2016 roku. Jak zapewniają przedstawiciele władz miasta fundusze na realizację tego przedsięwzięcia już w Ratuszu są odłożone.

III nagroda: Marcin Adamczewski, Karol Pasternakow, Piotr Maciaszek, Adrian Bartniczuk, Diana Kwiatkowska, Tomasz Mikosiów

III nagroda: Jerzy Porębskie, Grzegorz Niwiński przy współpracy z Janem Gancarkiem i Towarzystwem Projektowym s.c.

III nagroda: Jerzy Porębskie, Grzegorz Niwiński przy współpracy z Janem Gancarkiem i Towarzystwem Projektowym s.c.

Dwie równorzędne trzecie nagrody jury konkursowe przyznało zespołowi autorskiemu: architektom Marcinowi Adamczewskiemu, Karolowi Pasternakowi, Piotrowi Maciaszkowi, Adrianie Bartniczuk, Dianie Kwiatkowskiej, Tomaszowi Mikosiowi oraz zespołowi autorskiemu: architektom Jerzemu Porębskiemu, Grzegorzowi Niwińskiemu przy współpracy z Janem Gancarkiem i Towarzystwem Projektowym s.c.

Wyróżnienie: Michał Bernasik

Wyróżnienie: Michał Bernasik

Wyróżnienie: Tomasz Walaszczyk, Bartłomiej Pyrzyk i Konrad Jamrozik

Wyróżnienie: Tomasz Walaszczyk, Bartłomiej Pyrzyk i Konrad Jamrozik

Wyróżnienie w konkursie otrzymali za nadesłane projekty: Michał Bernasik oraz zespół w składzie: Tomasz Walaszczyk, Bartłomiej Pyrzyk i Konrad Jamrozik.

Do końca lipca w Sali Patio Muzuem Etnograficznego w Warszawie można oglądać wystawę wszystkich nadesłanych prac; 23 lipca 2014 roku o godzinie 17.30 w tym samym muzeum odbędzie się też dyskusja pokonkursowa.

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera