Tadao Ando

Prezentacja laureata nagrody Pritzkera w 1995 roku

Tadao Ando urodził się w 1941 roku w Osace w Japonii.
Nie ma wykształcenia architektonicznego - jest samoukiem. Studiował architekturę poprzez zwiedzanie budynków i czytanie książek na ich temat. W dzieciństwie uczył się stolarki od znajomego stolarza. Po krótkim epizodzie bokserskim, rozpoczął edukację, uczęszczając na indywidualne lekcje do projektantów i urbanistów. Jak sam twierdzi, nigdy nie był dobrym studentem, zawsze wolał uczyć się samodzielnie niż w grupie. Mając 18 lat, odwiedzał świątynie, kaplice i herbaciarnie w Kyoto i w Narze, w miastach o wielkiej tradycji architektonicznej.
Ulubionymi materiałami Ando są beton, stal i szkło. W swoich projektach zdarzało mu się również używać drewna, jak w projekcie Japońskiego Pawilonu Expo 1992 w Hiszpanii.
Największy wpływ na Ando miał Le Corbusier. Ponadto wymienia: Miesa van der Rohe'a, Alvaro Aalto, Franka Lloyda Wrighta i Louisa Kahna. Zapamiętał szczególnie, jak mając 17 lat zwiedzał hotel Imperial, projektu Wrighta. Nigdy wcześniej nie słyszał ani o nim ani o tym projekcie. Zafascynowały go ciemne, wąskie korytarze oraz niskie profile sufitowe znajdujące się w głębi ogromnego hallu. Uważa, że Wright zaczerpnął z japońskiej architektury postrzeganie przestrzeni - najważniejszego aspektu w architekturze.
Poproszony o zdefiniowanie architektury, Ando użył wyrażenia "pudełko, które prowokuje". Chociaż wydaje się to aroganckie, wierzy że architektura wpływa bezpośrednio na życie.

Jury

Tadao Ando jest wyjątkowym architektem - potrafi w rzadki sposób połączyć takie wartości, jak wrażliwość artystyczną i intelektualną dyscyplinę. Potrafi tworzyć budynki, które zarazem funkcjonują oraz inspirują. Jego inwencja ignoruje wszelkie aktualne tendencje, szkoły i style - projektuje budynki, których forma i kompozycja jest adekwatna do stylu życia jego mieszkańców. W wieku, w którym większość architektów dopiero rozpoczyna swoje większe i poważniejsze projekty, Ando zrealizował już imponujące budynki - głównie w Japonii. Stosując beton delikatny jak jedwab, Ando kształtuje przestrzeń przy pomocy ścian, które uważa za najbardziej podstawowy, a zarazem istotny element architektury. Jego ciągłe kombinacje za pośrednictwem ścian i krzywizn, są ekscytujące i dynamiczne. Jego koncepcje projektowe i materiałowe łączą międzynarodowy modernizm z japońską tradycją estetyczną. Wielka staranność i zrozumienie wagi rzemiosła przysporzyły mu sławy zarówno jako architekta, jak i budowniczego. Wypełnia misję, jaką sam sobie narzucił - odtworzenia jedności budynku i natury. Używając najbardziej podstawowych, geometrycznych form tworzy dla człowieka mikrokosmos z ciągle zmieniającą się reżyserią oświetlenia.
Jego architektura jest czymś więcej niż tylko realizacją pewnych abstrakcyjnych koncepcji, stanowi bowiem refleksję nad fundamentalnym procesem budowania schronienia. Jest sumą artystycznych niespodzianek przestrzeni i formy. Zwiedzając jego budynki, nigdy nie można niczego przewidzieć. Odrzuca wszelkie konwencje. Oryginalność jest jego cechą a osobiste widzenie świata Ąródłem inspiracji. Nagrodą Pritzkera honorujemy Tadao Ando nie tylko za ukończone prace, ale także za przyszłe projekty, które jeśli zostaną zrealizowane przyczynią się do wzbogacenia sztuki architektury.

Tadao Ando

Wierzę, że architektura obejmuje dwa niezależne koegzystujące wymiary. Jeden jest materialny i dotyczy funkcji, bezpieczeństwa i ekonomii - czynników, których architektura nie może ignorować. Ale czy architektura może być architekturą tylko dzięki temu? Architektura jest formą ludzkiej ekspresji, więc gdy wykracza poza wymagania zwykłego budownictwa w stronę estetyki pojawia się problem architektury jako sztuki. To właśnie w tym momencie pojawia się drugi wymiar - wyobraĄnia. Niedawne trzęsieni ziemi w Hanshin spowodowało, że wiele budynków runęło a ponad 5 tys. osób straciło życie.. Mimo, że ponad trzydzieści moich budynków przetrwało, nie chcę ignorować tego problemu. Dla mnie, urodzonego i wykonującego swój zawód w Hanshin, marzeniem jest, aby ludzie zwrócili uwagę na potrzebę bezpieczeństwa architektury, a zwłaszcza na wymogi budowania w strefach sejsmicznych. Dawna architektura zapewniała schronienie. PóĄniej Witruwiusz, rzymski teoretyk architektury sformułował jej trzy niezbędne cechy: użyteczność, piękno i trwałość. Użyteczność i trwałość są miarą architektonicznego potencjału, podczas gdy piękno odzwierciedla wyobraĄnię. Nieprzypadkowo, te trzy zasady zostały wymienione na medalu nagrody Pritzkera. Architektura nowoczesna, na której się uczyłem, posiada wyraĄną funkcję i wyeksponowaną konstrukcję oraz surowy materiał jako cechy charakterystyczne. Natomiast umowność czy wyobraĄnia są całkowicie pominięte. Witruwiusz jednak wymieniał venustas - atrakcyjność lub piękno jako cechę równie niezbędną jak trwałość i użyteczność. To znaczy, że w równym stopniu cenił fikcyjność wyobraĄni, jak i cechy materialne. Od powstania architektury było przesądzone, że nie może być ona jedynie funkcjonalna. Dla mnie tworzenie architektury jest tym samym co myślenie. Przez ponad trzydzieści lat tworzyłem architekturę obracając się pomiędzy ideałami i rzeczywistością, pomiędzy fikcją i materią. Miałem i w dalszym ciągu mam nadzieję na rozwiązywaniem nie tylko realnych problemów, ale również na poszukiwanie ideału poprzez nakładanie znaków symbolicznych. Zamiast pozwalać, aby ideał pozostawał po prostu ideałem, moim celem jest przezwyciężenie każdej trudności czy wyzwania i realizowanie materialnej architektury. Chcę przez to powiedzieć, że próbowałem osiągnąć umowność konstruując przestrzeń użytkowaną przez ludzi. Dlatego wspominając o umowności (symboliczności) architektury, nie mam wcale na myśli powierzchownej dekoracji. To, co starałem się osiągnąć to przestrzenność która stymuluje ludzkiego ducha, budzi wrażliwość i dociera do głębi dusz. Aby wytworzyć umowność trzeba zmobilizować zarówno rozum jak i intuicję, poszukując przestrzeni, która będzie nowym odkryciem. Ta przestrzeń, jako wyraz nowej epoki, musi zawierać pojęcie czasu, a zarazem wprowadzić specyfikę regionalną, historyczną, geograficzną i tradycję. Największą przyjemnością dla architekta jest myśleć i budować angażując się całkowicie w proces łączenia fikcji umowności i teraĄniejszości w przestrzeni wyższego wymiaru. Architektura może spełnić swoją rolę tylko dzięki człowiekowi który jej doświadcza. Czyli przestrzeń architektoniczna ożywia się tylko w kontakcie z człowiekiem, który odbiera ją w naszej współczesnej kulturze. Rola przestrzeni architektonicznej jako duchowego schronienia jest kluczowa. Tutaj znowu podstawowe znaczenie mają wyobraĄnia i symboliczne znaczenie jakie ma architektura poza wymiarem materialnym. Takiego znaczenia nie może nabrać, jeśli nie wkroczy w niejednoznaczną sferę ludzkich uczuć - szczęścia, miłości, spokoju, napięcia. To jest właśnie prawdziwa domena architektury, której nie można precyzyjnie sformułować. Jedynie poprzez syntezę obydwu światów - realnego i umownego architektura może zaistnieć i wznieść się na poziom sztuki.

Najważniejsze realizacje

1976
Azuma House, Japonia
Wall House, Ashiya, Japonia


1977
Dom Horiuchi, Osaka, Japonia

1979
Dom Koshino, Ashiya, Japonia

1982
Sun Place, Takamatsu, Japonia

1983
Time's Building, Kioto, Japonia
Budynek Big Atelier, Tokio, Japonia

1985
Kaplica na górze Rokko, Kobe, Japonia
Dom Nakayama, Suraka, Japonia

1988
Muzeum Sztuki Współczesnej Naoshima, Kagawa, Japonia

1989
Muzeum Dzieci, Hyogo, Japonia
Budynek konferencyjno - biurowy Vitra Fabrik, Weil am Rhein, Niemcy
Biurowiec Raika, Osaka, Japonia

1990
Kościół Światła, Ibarak, Japonia 1991
Świątynia Hompokuji, Osaka, Japonia
Galeria Noda, Hyogo, Japonia
Dworzec kolejowy w Kioto, Japonia

1992
Centrum kongresowe, Nara, Japonia
Pawilon japoński na Expo' 92 w Sevilli, Hiszpania

1993
Dom kultury Ayabe, Ayabe-shi, Japonia

1994
Ogród Sztuk Pięknych, Kioto, Japonia

1996
Sala Medytacji dla UNESCO, Paryż, Japonia

1. Japan Pavilion, Expo'92
Sevilla, Hiszpania

2. Wnętrze, Church of the Light
Osaka, Japonia

3. Raika Headquarters Building, wnętrze
Osaka, Japonia

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera