Kwestia wdrożenia dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków

Data dodania: 01.01.2000 Czas czytania: ~12 min

1.Wprowadzenie Około trzech lat zajęło formalne wdrożenie do polskiego systemu prawnego Dyrektywy 2002/91/WE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Nie odbywało się to w sposób ciągły, ale skokami, z wieloma zmianami koncepcji. Kompleksowa propozycja odrębnej ustawy „o systemie oceny energetycznej budynków i lokali mieszkalnych oraz kontroli niektórych urządzeń w zakresie efektywności energetycznej” była przygotowana już 18 sierpnia 2006 r., ale nie nadano jej biegu. W jej miejsce Sejm w dniu 19 września 2007 r. przyjął ustawę o zmianie ustawy „prawo budowlane”, gdzie w przypisie do tytułu jest deklaracja, że „przepisy niniejszej ustawy wdrażają postanowienia Dyrektywy 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków”. W rzeczywistości wdrożenie Dyrektywy wymienioną ustawą jest niepełne, ponieważ dopiero w marcu br. rozpoczęto przygotowanie kilku niezbędnych rozporządzeń wykonawczych; projekty tych rozporządzeń budzą sporo kontrowersji, w znacznej mierze spowodowanych pośpiechem przy opracowaniu. Postanowienia ustawy z dnia 19 września 2007 r. mogą pozostać w sferze deklaracji, jeżeli mechanizmy kontroli okażą się nieskuteczne. Przykładowo, w projekcie nie ma punktu o obowiązku przedstawiania świadectwa energetycznego notariuszowi sporządzającemu akt kupna lokalu lub budynku. Uzależnia to sporządzanie świadectw od świadomości energetycznej i ekonomicznej inwestorów i nabywców. Należy podkreślić też, że ustawa w tej formie dopuści wykonywanie świadectw energetycznych przez inżynierów z uprawnieniami do projektowania, ale bez specjalistycznego przeszkolenia i egzaminu. Obecnie przewiduje się opracowanie ponownie odrębnej ustawy przez Ministerstwo Infrastruktury we współpracy z Ministerstwem Gospodarki w terminie do 30 czerwca 2008 r. 2. O co chodzi w dyrektywie 2002/91/WE? Dyrektywa 2002/91/WE kodyfikuje doświadczenia z tzw. znakowania energetycznego budynków (energy rating, energy labeling) zapoczątkowanego jako system dobrowolny na przełomie lat 80. i 90. XX wieku w różnych miastach i stanach USA i Kanady. Związane to było ze specyfiką północno-amerykańskiego rynku nieruchomości, charakteryzującego się dużym udziałem rynku wtórnego. Podstawowe założenie było o lepszych szansach sprzedaży budynku o lepszej charakterystyce energetycznej. System ten był następnie przejmowany w różnych krajach Europy (Austria, Dania, Niemcy, UK). Generalnie etykietowanie energetyczne, znakowanie energetyczne, certyfikacja energetyczna (te trzy nazwy są używane powszechnie) budynków jest jedną z metod zachęcania właścicieli i inwestorów budynków mieszkalnych do nadawania budynkom cech energooszczędności, a tym samym zmniejszania zużycia energii na ich ogrzewanie. Działanie takie polega na określeniu - wg jednolitych zasad – rocznego zapotrzebowania energii na ogrzanie i chłodzenie budynku i potwierdzeniu tej wartości w formalnym dokumencie. Dyrektywa 2002/91/WE nie jest jedynym aktem prawnym w tej dziedzinie, lecz jest jednym z elementów polityki obniżania emisji CO2, prowadzonej w UE od 1993 r. W 1993 r. przyjęta została Dyrektywa Rady 93/76/EWG w sprawie ograniczenia emisji CO2 (SAVE) przez poprawę efektywności energetycznej, która wymagała od krajów członkowskich opracowania, wdrożenia i raportowania o programach w obszarze efektywności energii w sektorze budownictwa. Programy miały dotyczyć: — energetycznej certyfikacji budynków, — naliczania kosztów ogrzewania, klimatyzacji i ciepłej wody na podstawie rzeczywistego zużycia, — finansowania przez stronę trzecią inwestycji mających na celu poprawę efektywności energetycznej w sektorze publicznym, — izolacji termicznej nowych budynków, — regularnej inspekcji kotłów grzewczych, — audytów energetycznych w przedsiębiorstwach o wysokim zużyciu energii. Programy mogły zawierać ustawy, rozporządzenia, instrumenty ekonomiczne i administracyjne, informację, edukację i dobrowolne porozumienia, których skutek może być obiektywnie oceniony. W Unii Europejskiej opracowany został i wprowadzony jako podstawa planowania gospo-darczego tzw. „V Program środowiska zrównoważonego i rozwoju”. Krajowe polityki w zakresie rozwoju zrównoważonego w budownictwie i gospodarce komunalno-bytowej wyrażają się m. in. systemem podatków ekologicznych na paliwa, odpowiednimi przepisami budowlanymi i systemami kredytowania modernizacji (w tym termomodernizacji) starych zasobów budowla-nych oraz wznoszenia nowych budynków energooszczędnych. Przykładowo w Niemczech uruchomiono w latach 90. program finansowania inwestycji związanych z ochroną klimatu (KfW-Programm zur CO2-Minderung) przez zmniejszenie emisji CO2 w wyniku inwestycji w budynkach mieszkalnych. Dofinansowaniu podlegają: - przedsięwzięcia w budynkach istniejących służące zmniejszeniu emisji CO2 i oszczędności energii przez: poprawę ochrony cieplnej obudowy budynku, instalację kotłów o wysokiej sprawności spalania, instalację kotłów do ogrzewań niskotemperaturowych, instalację węzłów cieplnych w przypadku ogrzewań zdalaczynnych, instalację słonecznych podgrzewaczy wody, instalację urządzeń do skojarzonej produkcji energii i ciepła, - przedsięwzięcia w nowych i istniejących budynkach zmierzające do wykorzystania energii odnawialnej: pompy ciepła, urządzenia wykorzystujące energię słoneczną, urządzenia fotowoltaiczne, urządzenia wykorzystujące biomasę i biogaz, urządzenia geotermiczne, gruntowe wymienniki ciepła, urządzenia do odzysku ciepła, - wznoszenie budynków energooszczędnych i o małej emisji CO2 o rocznym zużyciu energii pierwotnej nie większym od 60 kWh na m² powierzchni użytkowej. Podejmowane przedsięwzięcia podlegają ocenie techniczno-ekonomicznej przez niezależnego doradcę energetycznego. Przykładowo w Niemczech liczbę doradców energetycznych szacuje się obecnie na 16 tysięcy. Do projektowania budynków energooszczędnych i termomodernizacji budynków istnie-jących opracowano ze środków budżetowych odpowiednie programy komputerowe (dostępne też w internecie), jak również działa doradztwo energetyczne na poziomie gmin. Te działania techniczne i ekonomiczne wspierane są dobrze przygotowaną w uczelniach kadrą inżynierską. W Niemczech wymiar godzinowy Fizyki Budowli (ujmującej także podstawy zrównoważonego rozwoju) wynosi do 135 godzin; przedmiot trwa od 3 do 4 semestrów i wykonuje się w jego ramach od 3 do 4 projektów. Program KfW CO2 został od początku 2007 r. znowelizowany, przy czym zmiany polegały głównie na uproszczeniu procedur. Identyczne regulacje prawne i działania gospodarcze znane mi są z terenu Austrii i innych krajów UE. Ponieważ koszt wzniesienia budynku energooszczędnego jest wyższy o kilka % od kosztu budynku standardowego, a czas zwrotu dodatkowych nakładów może wynosić kilkanaście lat, stosowane są powszechnie niskooprocentowane kredyty, dofinansowane z budżetu państw, a ostatnio również z handlu limitami emisji. Dyrektywa 2002/91/WE została przygotowana jako uzupełniający dokument prawny w stosunku do Dyrektywy Rady 93/76/EWG. Przygotowywanie Dyrektywy 2002/91/WE zaczęło się od oceny przez Radę działalności Komisji w zakresie gospodarki energetycznej w 2000 r. W swoich wnioskach z 30 maja 2000 r. i 5 grudnia 2000 r., Rada aprobowała plan działań Komisji w zakresie gospodarki energetycznej i poprosiła o dalsze specyficzne przedsięwzięcia w sektorze gospodarki komunalno-bytowej. Propozycja Dyrektywy została przedstawiona w maju 2001 r. Przeprowadzono również w 2002 r. na zlecenie odpowiedniego Dyrektoratu Generalnego obszerną analizę metodyki obliczania rocznego zapotrzebowania na energię w budynkach w 21 krajach wg regulacji narodowych. Stwierdzono znaczne rozbieżności i uznano celowość opracowania wspólnej metodyki obliczeń zintegrowanej charakterystyki energetycznej na potrzeby przygotowywanej Dyrektywy Europejskiej. Dyrektywa 2002/91/WE ma wykorzystywać do oszczędności energii na cele eksploatacji budynków mechanizm rynkowy związany z obrotem lokalami i budynkami; zakłada się wyższy popyt na budynki energooszczędne i stąd ich wyższą wartość rynkową. Dyrektywa 2002/91/WE sama nie spowoduje jednak istotnych skutków zmniejszających zużycie energii w nowym budownictwie i w zasobach budowlanych; konieczne jest również wdrożenie Dyrektywy 2006/32/WE w sprawie efektywności energii końcowej i usług energetycznych, która w międzyczasie zastąpiła Dyrektywę 93/76/EEC. Dyrektywa 2006/32/WE zakłada redukcję wykorzystania energii końcowej zgodnie z rezolucją z grudnia 1998 r. w sprawie efektywności energetycznej we Wspólnocie Europejskiej, by do roku 2010 poprawiać efektywność energetyczną zużycia końcowego o jeden procent rocznie. Wśród wymienionych przykładów środków poprawy efektywności energetycznej wymienia się sektor budynków wielorodzinnych i użyteczności publicznej. Państwa członkowskie mogą tworzyć specjalnie fundusze wspomagania, przy czym wykorzystuje się m. in. środki z handlu limitami emisji. W nawiązaniu do Dyrektywy 2006/32/WE przykładowo w Niemczech przygotowano i uchwalono nowe Rozporządzenie w sprawie oszczędności energii w budynkach, jak również od stycznia 2007 r. uruchomiony został nowy system kredytowania termomodernizacji budynków istniejących i wznoszenia nowych budynków energooszczędnych. Obniżone oprocentowanie kredytów uzyskuje się ze środków płynących z handlu limitami emisji. W Polsce Ministerstwo Gospodarki przygotowało projekt ustawy wdrażającej Dyrektywę 2006/32/WE. Ma ona charakter ramowy i warto wypełnić te ramy specyficznym programem działania w zakresie racjonalizacji użytkowania energii w sektorze komunalno-bytowym przy użyciu wypróbowanych za granicą środków kredytowych na termomodernizację istniejących zasobów i wznoszenie nowych budynków o małym zużyciu energii ze źródeł konwencjonalnych. 3. Przygotowanie polskich inżynierów do wdrożenia Dyrektywy 2002/91/WE Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo budowlane „obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy (...) projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając m. in. spełnienie wymagań podstawowych. W rzeczywistości w miarę przestrzegane są tylko wymagania zapewnienia bezpieczeństwa konstrukcji. Wynika to z: - przyjętych programów kształcenia polskich inżynierów budowlanych, - zakodowanych w świadomości specjalistów obaw przed odpowiedzialnością karną, - istnienia współczynników bezpieczeństwa. Wygodna dla inżynierów jest również sytuacja w zakresie bezpieczeństwa pożarowego, ponieważ zgodność z przepisami zapewniają rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciw-pożarowych, co nie wymaga obciążenia wiedzą z tego zakresu architektów i inżynierów budownictwa. Pozostałe sprawy, w tym składające się na fizykę budowli sprawy: - ochrony przed hałasem i drganiami, - oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród, są mniej lub bardziej lekceważone, tak w projektowaniu, jak i w wykonawstwie obiektów. Wynika to z kilku przyczyn: - braku właściwego przygotowania absolwentów, - braku właściwych wymagań w ramach egzaminu na uprawnienia budowlane, - braku sprawdzania projektów i należytej kontroli robót. Konsekwencją tego jest złe przygotowanie praktykujących inżynierów, którzy nie potrafią sprawdzić zgodności budynków z wymaganiami ochrony cieplnej, dobrać materiałów izolacji cieplnej i zaprojektować przegród. Monitorowanie sytuacji w projektowaniu przez moich dyplomantów z Politechniki Białostockiej wykazuje, że dokumentacja projektowa w wielu przypadkach nie uwzględnia wymagań ochrony cieplnej budynków – wartości współczynnika przenikania ciepła przegród podane są w co trzecim projekcie, a wartości wskaźnika sezonowego zapotrzebowania na ciepło w co dziesiątym projekcie budynku mieszkalnego wielorodzinnego. Często brakuje także rysunków detali budowlanych i opisów technicznych; brakuje również doboru odpowiednich do danych warunków materiałów izolacji cieplnej. Dość typowy zapis w opisie technicznym budynków to: styropian w ścianach, wełna mineralna w dachu. W tej sytuacji podpis drugiego uprawnionego lub rzeczoznawcy pod stwierdzeniem o zgodności z przepisami oscyluje między grzecznością a poświadczeniem nieprawdy. Generalnie można stwierdzić, że studia na kierunkach architektura i budownictwa polskich wyższych uczelni nie przygotowują absolwentów do projektowania i wznoszenia budynków spełniających wszystkie Wymagania Podstawowe wymienione w Ustawie prawo budowlane. Tym bardziej nie przygotowują do funkcji eksperta, w tym do sporządzania świadectw energetycznych. Lepsze przygotowanie podstawowe mają inżynierowie ochrony środowiska, ale też wymagają wyuczenia dużego zbioru PN-EN związanych z Dyrektywą. W życiu zawodowym również inżynierom nie stawia się wystarczających wymagań z tematyki fizyki budowli, w tym ochrony cieplnej budynków. Wg oficjalnych danych Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa do uprawnień architekta obowiązuje znajomość 1 normy z zakresu ochrony cieplnej budynków, konstruktora – 2, specjalisty inżynierii środowiska – 3, przy czym jedną z tych norm podano nieaktualną. Na dzień dzisiejszy mamy 58 opublikowanych EN ochrony cieplnej budynków, z których znajomość ok. 13 jest potrzebna do poprawnego projektowania budynków. Istnieje również obszerny zbiór EN tzw. około dyrektywowych, tj. związanych bezpośrednio z Dyrektywą 2002/91/WE. Część norm na obliczenia cieplne komponentów budowlanych i budynków zawiera algorytmy na tyle skomplikowane, że bezpośrednie ich wykorzystanie przez projektantów do obliczeń na ręcznym kalkulatorze jest wręcz niemożliwe. Na użytek projektantów muszą więc powstawać odpowiednie narzędzia (programy komputerowe, katalogi wyników obliczeń), a projektanci muszą umieć się nimi posługiwać. Samo posiadanie uprawnień budowlanych nie przygotowuje nawet do projektowania i wznoszenia budynków, nie mówiąc o kwalifikacjach eksperta. Znacznie lepiej przygotowani są pod tym względem audytorzy energetyczni, ze względu na motywację do samokształcenia w tematyce ochrony cieplnej budynków i oszczędności energii. Na wzór innych krajów europejskich powinien zostać w Polsce wykreowany nowy zawód: eksperta energetycznego, z kwalifikacjami do wykonywania świadectw energetycznych i kontroli wybranych urządzeń. Warunkiem uzyskania licencji zawodowej eksperta energetycznego powinno być szkolenie (co najmniej dwutygodniowe) zakończone egzaminem państwowym lub nie mniej niż roczne studium podyplomowe. Organizatorzy szkoleń muszą być uznani przez odpowiedni organ (np. Ministerstwo Budownictwa), a samo szkolenie – powinno być prowadzone z użyciem odpowiedniego wsparcia programami komputerowymi i podręcznikami. Szkolenie w formie studiów podyplomowych dałoby szansę wykorzystania potencjału ośrodków akademickich i odciążyłoby Ministerstwo Budownictwa z nadzoru nad kursami. Na podstawie doświadczeń zagranicznych proponuje się w Polsce przyjąć minimalny wymiar szkolenia ekspertów energetycznych na kursach obejmujący 80 godzin, a na studiach podyplomowych – co najmniej 230 godzin. Zupełnie niezależnie należy odpowiednio przygotowywać absolwentów kierunków: architektura, budownictwo, inżynieria środowiska do realizacji zawodu; istnieje potrzeba interwencji Ministerstwa Budownictwa w sprawie standardów nauczania. Konieczna jest też zmiana wymagań do egzaminu na uprawnienia budowlane. 4. Wnioski końcowe Należy wdrożyć w Polsce równolegle: - Dyrektywę 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków i - Dyrektywę 2006/32/WE w sprawie efektywności energii końcowej i usług energetycznych. Do wdrożenia tej drugiej dyrektywy potrzebny jest specjalny program działania; zarys takiego programu został opracowany przez autora w ramach pracy w ITB i w najbliższych dniach będzie przedłożony Ministerstwu Infrastruktury. Prof. dr hab. inż. Jerzy A. Pogorzelski – Politechnika Białostocka i ITB Tekst jest częścią społecznej akcji informacyjnej pt. "W drodze do paszportu" przygotowanej w 2008 roku przez firmę Swisspor Polska.

Podepnij swój artykuł

Podoba Ci się nasza działalność ? Postaw kawę dla Grupy Sztuka Architektury!

tagi

Energia

Warto przeczytać

Zobacz wszystkie

Architektura dla kultury ludowej

Centrum Folkloru Województwa Łódzkiego w Sieradzu – to nowa placówka kultury, powołana przez samorzą ...

Kultura w kasynie

Kasyno Kultury, placówka kulturalna działająca w Kwidzynie od końca 2023 roku mieści się w budynku o ...

E-konferencja Skorupa budynku: dachy, fasady, drewno i prefabrykacja w architekturze.

Regulacyjne i technologiczne zmiany w zakresie metod wznoszenia budynków doprowadziły w ostatnich la ...

KOMENTARZE

Komentarze

Brak komentarzy

Zaloguj się, aby dodać komentarz

Kompleks biurowy LIX...

HRA Architekci zaprojektowali...

Rośnie znaczenie pro...

Rzemieślnicy wiedzą, że nie ma...

Suche zaprawy klejąc...

Podążając za ideą zrównoważone...

Wyprawa tynkarska no...

SL Concrete to wyprawa tynkars...

ZOBACZ WSZYSTKIE

Architekt
ITO Asystent Architekta - Sopot
Warsztat Architektury Pracowni... Junior Architekt - kierownik p...
JUNIOR Analityk/Kontroler fina... Asystent Architekta
PRAZA architekci ASYSTENT ARCHITEKTA
Architekt Piotr Jański ZOBACZ WSZYSTKIE

Inwentaryzacje architektoniczo...
Szukam praktyk/ pracy
Szukam stażu sierpień- stycze...
Arquitecto
Szukam zleceń - rysunki wykona...
ZOBACZ WSZYSTKIE

KSIĘGARNIA

BESTSELLER TYGODNIA

Autor: praca zbiorowa

Teorie i manifesty architektury współczesnej

Wydana po raz pierwszy w 1997 roku antologia pt. "Theories and Manifestoes of Contemporary Architecture", jest spójnym i przemyślanym wyborem tekstów najważniejszych myślicieli oraz praktyków architektury współczesnej.

WARTO PRZECZYTAĆ

Teorie i manifesty polskich architektów

Przestrzenie serca. Psychogeografia życia codziennego

PRZEJDŹ DO KSIĘGARNI

Nie przegap okazji!!!

zapisz się do naszego newslettera

Akceptuję regulamin

25 maja 2018 roku zaczęło obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako „RODO”, „ORODO”, „GDPR” lub „Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych”). W związku z tym chcielibyśmy poinformować Cię o przetwarzaniu Twoich danych oraz zasadach, na jakich będzie się to odbywało po dniu 25 maja 2018 roku. Poniżej znajdziesz podstawowe informacje na ten temat. O jakich danych mówimy? Chodzi o dane osobowe, które są zbierane w ramach korzystania przez Ciebie z naszych usług, w tym stron internetowych, serwisów i innych funkcjonalności udostępnianych przez Grupę Sztuka Architektury, w tym zapisywane w plikach cookies, w formularzach kontaktowych, które są instalowane na naszych stronach przez nas oraz naszych Zaufanych Partnerów, tj. firmę Royalad oraz firmę Gemius Polska. Każdemu przysługuje prawo: • Prawo dostępu do danych - prawo do zażądania kopii posiadanych przez nas informacji; • Prawo do sprostowania - prawo do poprawiania nieprawidłowych lub niekompletnych danych, które są w naszym posiadaniu; • Prawo do bycia zapomnianym - w pewnych okolicznościach można złożyć wniosek o usunięcie przechowywanych przez nas danych; • Prawo do ograniczenia przetwarzania - w przypadku spełnienia określonych warunków prawo do ograniczenia przetwarzania danych; • Prawo do przenoszenia - prawo do przekazania danych, będących w naszym posiadaniu do innej organizacji; • Prawo do sprzeciwu - prawo sprzeciwiania się niektórym rodzajom przetwarzania, takim jak na przykład marketing bezpośredni; • Prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, tj. Prezesa Urzędu ds. ochrony danych osobowych. Dane w każdym przypadku podawane są dobrowolnie. W przypadku chęci wycofania zgody na przetwarzanie danych lub wniesienia sprzeciwu, dane, tj. wyłącznie imię i nazwisko, adres e - mail, numer telefonu będą nam także potrzebne, abyśmy mogli precyzyjnie ustalić czyje dane będziemy obowiązani usunąć. Nie będziemy jednak prosić o więcej danych niż podczas ich pobierania. W tym zakresie także dane podawane są dobrowolnie, jednakże ich niepodanie uniemożliwi nam spełnienie prośby, jeżeli nie będziemy w stanie poprawnie zweryfikować tożsamości.

Wyrażam zgodę na zamieszczenie moich danych w bazie KLAXON w celach marketingowych zgodnie z ustawą z dnia 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. Nr 133, poz. 833. Zgadzam się na otrzymywanie informacji o charakterze handlowym zarówno ww Spółki jak i podmiotów współpracujących.

Wyrażam zgodę na zamieszczenie moich danych osobowych w bazie KLAXON i wykorzystywanie ich w celach marketingowych w Spółki zgodnie z ustawą z dn. 29.08.1997 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. Nr 133, poz. 833.

Kontakt

[email protected]

tel: 691 233 249, 723 443 440

ul. Górczewska 216 lok 401, 01-460 Warszawa

Opinie

Praktyka

Specjalne